ကမၻာတစ္ဝန္း လူသန္းေပါင္းတစ္ေထာင္မွာ ေသြးတိုးေရာဂါခံစားေနၾကရၿပီး ႏွစ္စဥ္ ၇ ဒသမ ၁ သန္း ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ေသြးတိုးေရာဂါခံစားေနရသူဦးေရဟာ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ပို၍ျမင့္တက္လာေနေၾကာင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ စစ္တမ္းမ်ားမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကြၽမ္းက်င္ေဆးပညာရွင္မ်ားက ေသြးတိုးေရာဂါကို တိတ္တဆိတ္လူသတ္သမား (Silent Killer) လို ့ တင္စားေခၚေဝၚၾကပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါဟာ အခ်ိန္အခါမေရြး၊ ရာသီဥတုမေရြးျဖစ္တတ္တဲ့ ေရာဂါအမ်ိဳးအစားျဖစ္ကာ အပူအေၾကာင္းခံ၍ ေသြးတိုးျခင္း၊ အေအးအေၾကာင္းခံ၍ ေသြးတိုးျခင္းနဲ႔ အပူအေအးႏွစ္ပါးၿပိဳင္၍ ေသြးတိုးျခင္းဆိုၿပီး ေသြးတိုး၊ ေသြးတက္ေရာဂါ သံုးမ်ိဳးရွိပါတယ္။
(၁) ေသြးေပါင္မတိုင္းမီနာရီဝက္အတြင္း အစာစားျခင္း၊ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းႏွင့္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း မလုပ္ပါႏွင့္။
(၂) ဝမ္းနည္းဝမ္းသာ၊ စိတ္လႈပ္ရွားခ်ိန္တြင္ မတိုင္းပါႏွင့္။
(၃) မတိုင္းမီ ၁ဝ မိနစ္ခန္႔ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ေျဖေလွ်ာ့ အနားယူပါ။
(၄) လက္ေမာင္းပတ္ေလအိတ္ႏွင့္ ႏွလံုးကို ေရျပင္ညီ တစ္တန္းတည္းရိွေနပါေစ။
(၅) တိုင္းေနစဥ္ ၿငိမ္ၿငိမ္ေနပါ၊ စကားမေျပာပါႏွင့္၊ မလႈပ္ပါႏွင့္။
ေသြးဖိအားကို မီလီမီတာမာက်ဴရီယူနစ္ျဖင့္တိုင္းတာၿပီး ႏွလံုးၾကြက္သားညႇစ္ထုတ္စဥ္ ေသြးေၾကာအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ဖိအားကို အေပၚေသြးဟုေခၚၿပီး ႏွလံုးၾကြက္သား မူလအတိုင္းျပန္ဆန္႔စဥ္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ေသြးဖိအားကို ေအာက္ေသြးဟုေခၚပါတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ႏွင့္အထက္လူႀကီးမ်ားအားလံုး၏ ေသြးဖိအားအေျခအေနကို -
(က) ပံုမွန္ေသြးဖိအား
(ခ) ပံုမွန္ထက္ျမင့္မားၿပီး ေသြးတုိးမဟုတ္သည့္အေျခအေန
(ဂ) အဆင့္တစ္ ေသြးတိုးေရာဂါ
(ဃ) အဆင့္ႏွစ္ ေသြးတိုး ေရာဂါဟူ၍ အပိုင္း ေလးပိုင္း ခြဲျခားသတ္မွတ္ေလ့ရွိပါတယ္။
(က) အေပၚေသြး ၁၂ဝ ႏွင့္ ေအာက္ေသြး ၈ဝ ေအာက္က ပံုမွန္ေသြးဖိအားျဖစ္ပါတယ္။
(ခ) အေပၚေသြး ၁၂ဝ မွ ၁၃၉ ၾကားႏွင့္ ေအာက္ေသြး ၈ဝ မွ ၈၉ ၾကားက ပံုမွန္ထက္ျမင့္မားၿပီးေသြးတုိးမဟုတ္ေသးတဲ့အေျခအေနလို႔ ယူဆေလ့ရွိပါတယ္။
(ဂ) အေပၚေသြး ၁၄ဝ မွ ၁၅၉ ၾကားႏွင့္ ေအာက္ေသြး ၉ဝ မွ ၉၉ ၾကားကိုေတာ့ ေသြးတိုးေရာဂါအဆင့္တစ္အျဖစ္သတ္မွတ္ပါတယ္။
(ဃ) အေပၚေသြး ၁၆ဝ ႏွင့္ အထက္၊ ေအာက္ေသြး၁ဝဝ ႏွင့္အထက္က ေသြးတိုးေရာဂါအဆင့္ႏွစ္ျဖစ္ကာ စိုးရိမ္ရပါတယ္။
ေသြးတိုးေရာဂါ႐ွိသူေတြရဲ ့ ပ်မ္းမွ်သံုးပံုတစ္ပံုခန္႔မွာ မည္သည့္လကၡဏာမွ် ေထြေထြထူးထူးမျပတာေၾကာင့္ မိမိကိုယ္ကို ေသြးတိုးေနမွန္းေတာင္ မသိၾကပါဘူး။ လူအမ်ားစုမွာျဖစ္တတ္တဲ့ ေရာဂါအစလကၡဏာမ်ားမွာ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ဇက္ေၾကာတက္ျခင္း၊ မူးေဝျခင္း၊ အသက္႐ွဴျမန္လာျခင္း၊ အျမင္ေဝဝါးလာျခင္း၊ နားအူျခင္း၊ မ်က္ႏွာေရာင္အန္းအမ္းျခင္း၊ ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံျခင္း၊ မ်က္ခြံမို႔အစ္ျခင္း၊ ေလးလံထိုင္းမိႈင္းျခင္းေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဓမၼတာရာသီလာေနစဥ္မွာလည္း ေသြးဖိအားတိုးတတ္ပါ တယ္။ (ေသြးတိုးေရာဂါရဲ ့ သေဘာသဘာဝဟာ ေရာဂါစျဖစ္ျပီဆိုတာႏွင့္ ဆက္တိုက္ ေသြးတိုးသြားဖို႔သာရိွပါတယ္။
ျပန္ေကာင္းသြားစရာ အေၾကာင္းမရိွပါ။ ေရာဂါလကၡဏာေပၚသည္ႏွင့္ မေပၚသည္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးတိုးက်ေဆးအမ်ိဳးအစားဟာ အျခားေသာ ပဋိဇီဝအကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားကဲ့သို ့ ေသာက္သံုးသူကို ေဆးယဥ္သြားျခင္း (ေဆးမတိုးျခင္း) မ်ိဳး လံုးဝမျဖစ္ေစပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မိမိသေဘာျဖင့္ လကၡဏာေပၚလွ်င္ ေဆးေသာက္မည္။ မေပၚလွ်င္ ေဆးမေသာက္ဘဲေနတာမ်ိဳး မျပဳသင့္ပါဘူး။ မည္သည့္ေရာဂါလကၡဏာမွ်မျပဘဲႏွင့္လည္း ေသြးတိုးေရာဂါ ဆိုးဆိုးရြားရြားရိွေနႏိုင္တာကို သတိျပဳပါ။
ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိသူမ်ား၏ ၉ဝ-၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔မွာ အေၾကာင္းရင္းတိတိက်က်မသိရဘဲ ေသြးတိုးေနၾကၿပီး က်န္ ၅-၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔က ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေရာဂါတစ္မ်ဳိးမ်ဳိးစြဲကပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ေသြးတိုးေရာဂါခံစားလာရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊ သိုင္း႐ိြဳက္ေဟာ္မုန္းအထြက္လြန္ကဲေသာေရာဂါ၊ Cocaine, Cyclosporin, Erythropoietin, Adrenergic စတဲ့ ပဋိဇီဝေဆးမွီဝဲေသာက္သံုးရျခင္း၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေသြးတိုးျခင္း၊ အရက္အလြန္အကြၽံေသာက္သံုးျခင္းႏွင့္ ပူျပင္းေသာေနေရာင္ျခည္ေအာက္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာသြားလာရျခင္း စသည့္အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္လည္း ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္လာရပါတယ္။
(၁) ေသြးတိုးေရာဂါေၾကာင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာမ်ား မာေက်ာက်စ္လ်စ္လာၿပီး ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းျခင္း (သို ့မဟုတ္) ပိတ္ဆို႔ျခင္း ၊ ႏွလံုးၾကြက္သားမ်ား ထူထဲလာျခင္း၊ ႏွလံုးညႇစ္အား ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း စသည့္ႏွလံုးေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။
(၂) ေသြးတိုးေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း၊ ေသြးေၾကာေပါက္ျခင္းျဖစ္လာကာ ထိုမွတစ္ဆင့္ ေလျဖတ္ေလငန္းေရာဂါ ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။
(၃) ေသြးတိုးေရာဂါ နာတာရွည္လာပါက ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးသြားၿပီး၊ ဆီးထဲေသြးပါျခင္း၊ ဆီးဆိပ္တက္ျခင္း မ်ား ျဖစ္လာပါတယ္။
(၄) ေသြးတိုးေရာဂါျပင္းထန္မႈေၾကာင့္ မ်က္စိတြင္းရွိ မ်က္ၾကည္လႊာႏွင့္ ေသြးေၾကာမ်ား ထိခိုက္ပ်က္စီးၿပီး အျမင္
အာ႐ံု ထိခိုက္ယိုယြင္းသြားႏိုင္ပါတယ္။
(၅) ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူမ်ားက ေသြးဖိအားကို 140/90 mmHg ထက္မေက်ာ္လြန္ေအာင္ ထိန္းထားသင့္ၿပီး၊ ဆီးခ်ဳိ ႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိသူမ်ားအေနျဖင့္ ေသြးဖိအားကို 130/80 mmHg ေအာက္ ရွိေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အဝမလြန္ေစရန္ ထိန္းသိမ္းထားရမွာျဖစ္လို႔ Body Mass Index(BMI) ကို ၁၈ ဒသမ ၅ မွ ၂၄ ဒသမ ၅ အတြင္း ရွိေနပါေစ။ လမ္းျမန္ျမန္ေလွ်ာက္ျခင္း၊ စက္ဘီးစီးျခင္း၊ ေရကူးျခင္း စတဲ့ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား ေလ့က်င့္ခန္းကို တစ္ေန႔ မိနစ္ ၃ဝ ပံုမွန္လုပ္ေပးပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း၊ ေသာကမ်ားျခင္း၊ ေဒါသအမ်က္ထြက္ျခင္းတို႔က ေသြးတိုးေစႏိုင္တာေၾကာင့္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး စိတ္ေအးခ်မ္းသာစြာေနထိုင္ပါ။
တရားမွတ္ပါ။ ေယာဂက်င့္ပါ။ အိမ္ေမြးတိရစၧာန္ ေခြး၊ ေၾကာင္ေလးမ်ားျဖင့္ အခ်ိန္ေပး၍ေနပါ။ အိပ္ေရး မဝျခင္းကလည္း ေသြးတိုးေစႏိုင္ပါတယ္။
သစ္သီးဝလံ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ အဆီထုတ္ထားတဲ့ ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို မ်ားမ်ားစားပါ။ ဆား (ဆိုဒီယမ္) ပမာဏပါဝင္မႈနည္းတဲ့ အစားအစာမ်ားကိုေရြးခ်ယ္ပါ။ အရသာေကာင္းေစရန္ ျပဳျပင္ထားေသာ အစားအစာမ်ား ႏွင့္ အသင့္စားအစားအစာအထုပ္ေတြမွာလည္း ဆားပါဝင္မႈမ်ားလို ့သတိျပဳပါ။ ငါးမ်ားမ်ားစားပါ။ အဆီပါဝင္မႈ မ်ားတဲ့ အနီေရာင္အသားမ်ားႏွင့္ ၾကက္၊ ဘဲ အေရခြံမ်ားကို ေရွာင္ပါ။
ကိုလက္စထေရာမ်ားတဲ့ အဆီ၊ အဆိမ့္၊ အခ်ဳိမ်ားကို ေရွာင္ပါ။ အရက္အလြန္အကြၽံေသာက္သံုးျခင္းက ေသြးတိုးေစတတ္သျဖင့္ အထူးေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ တိရစၧာန္ထြက္ဆီႏွင့္ အုန္းဆီမစားပါႏွင့္။ ဟင္းခတ္မႈန္႔ (အခ်ိဳမႈန္႔)ႏွင့္ ၾကက္သားမႈန္ ့ ေလွ်ာ့ပါ။ ငါးဟင္းလ်ာကို အနည္းဆံုး တစ္ပတ္သံုးရက္စားပါ။ အရက္ကို တစ္ေန႔ႏွစ္ပက္ထက္ ပိုမေသာက္ပါႏွင့္။ ေသြးတိုးေရာဂါအတြက္ ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားထားေသာ ေသြးက်ေဆးမ်ားကို တိတိက်က် လိုက္နာသံုးစြဲပါ။
သင္ခံစားေနရေသာ ေရာဂါလကၡဏာေပၚမူတည္၍ မိမိဘာသာ ေဆးအတိုးအေလွ်ာ့မလုပ္ပါႏွင့္။ (၁) ဒန္႔သလြန္ရြက္ကို ေရစင္ေအာင္ေဆးၿပီး ေထာင္းကာ အရည္ညႇစ္ယူၿပီး လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ႏွစ္ဇြန္းခန္႔ ေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ခ်က္ခ်င္းသက္သာသြားေစပါတယ္။ ဒန္႔သလြန္ရြက္ဟင္းခါးရည္ ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။
(၂) သံပရာသီးအေစ့ ငါးေစ့ခန္႔ ဝါးစားလိုက္တဲ့အခါ၊ ေသြးတိုး ခ်က္ျခင္းသက္သာသြားပါလိမ့္မယ္။ သံပရာပင္၏အေခါက္ကို ေဆးေၾကာၿပီး ေရႏွင့္ေသြး၍ ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ယင္းအျပင္ သံပရာသီးတစ္လံုးကို အလယ္မွ ထက္ျခမ္းလွီးကာ ေရေႏြးအပူခ်ိန္ ၇၅ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္ထဲသို႔ ၄၅ မိနစ္ခန္႔ထည့္ၿပီး ယင္းျပဳတ္ရည္ကို ေသာက္သံုးပါက တစ္ခဏအတြင္း ေသြးတိုးက်ေစပါတယ္။
(၃) ျမင္းခြာရြက္ကို အရည္ညႇစ္ေသာက္ျခင္း၊ သုပ္စားျခင္း၊ ဟင္းခါးခ်က္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ေသြးတိုးက်ေစပါတယ္။
(၄) ဧကရာဇ္ပင္၏ အရြက္ႏွင့္ အျမစ္တို႔ကို အရည္ညႇစ္၍ တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ေသာက္ေပးပါ။
(၅) ဗာဒံရြက္အႏုသံုးရြက္ေလးရြက္ခန္႔ကို ေရစင္ေအာင္ေဆးၿပီး ငါးမိနစ္ခန္႔ျပဳတ္၍ ေသာက္ေပးပါ။ တစ္ေန႔ကို လက္ဖက္ရည္ခြက္သံုးခြက္ခန္႔ ေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ရက္သတၱပတ္အတြင္းစမွာပင္ ေသြးတိုးေရာဂါ သက္သာသြားပါလိမ့္မယ္။ အထူသတိျပဳရန္မွာ ဗန္ဒါရြက္ျပဳတ္ရည္ကို အလြန္အကြၽံေသာက္ပါက ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္ပါတယ္။
(၆) ၾကက္သြန္ျဖဴ ဥတစ္လံုးအမ်ိဳးအစားကို ထမင္းစားတဲ့အခါတိုင္းမွာ သံုးလံုးမွ ငါးလံုးအထိ စားေပးပါက ေသြးေပါင္တက္ျခင္းကို က်ေစသလို ေသြးေပါင္က်ေနသူကိုလည္း ျပန္လည္ေသြးညႇိေပးႏိုင္ပါတယ္။
(၇) ေတာင္ဆီးျဖဴပင္ ပဥၥငါးပါး (အရြက္၊ အပြင့္၊ အကိုင္းအခက္၊ ပင္စည္၊ အျမစ္) တို႔ကို သံုးခြက္တစ္ခြက္တင္က်ိဳ၍ ေသာက္ေပးပါ။
(၈) ခရာျမစ္ကိုေသြးၿပီး ဆားအနည္းငယ္ထည့္၍ေသာက္ပါ။
(၉) ႏွင္းဆီပန္း၏ ပြင့္ဖတ္မ်ားကိုေျခြ၍ ေရေႏြးပူပူတြင္ခပ္ကာ ေန႔စဥ္ေသာက္ပါ (ေရေမႊးႏွင္းဆီမဟုတ္ပါ။)
(၁ဝ) နႏြင္းခါးႏွင့္ ပ်ားရည္ကိုေရာစပ္၍ လက္ဖက္ရည္တစ္ဇြန္းခန္႔ ေန႔စဥ္စားသံုးေပးပါ။
(၁၁) ၾကက္သြန္ျဖဴကို ေန႔စဥ္စားသံုးေပးပါ။
(၁၂) အရြယ္တူ ကြမ္းရြက္ငါးရြက္ႏွင့္ ရဲယိုရြက္ငါးရြက္ တို႔ကို ေရာစပ္ႀကိတ္ေခ်ၿပီး အရည္ညႇစ္ယူပါ။ ထိုအရည္ကို တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ခြဲ၍ ကုန္ေအာင္ေသာက္ပါ။
ေပါက္ေပါက္
The Mirror Daily
https://www.facebook.com/TheMirrorDaily/timeline
