၁။ ဆရာခင္ဗ်ာ VDRL ကိုေသြးစစ္ျပီး အေျဖေတြ႔ျပီးေနာက္ E mycin လုိ႔ေခၚတဲ့ေဆးကုိ တေန႔ ၄ လုံးစီ ၂၈ ရက္ ေသာက္ပါတယ္။ ျပီးေနာက္ ေသြးထပ္စစ္တဲ့အခါမွာလည္း ထပ္ေတြ႔ေနေသးတဲ့အတြက္ Pen လုိ႔ေခၚတဲ့ေဆး တပတ္ ၁ လုံး ၃ ပတ္ ဆက္တုိက္ထုိးျပီး တလျပည့္တဲ့အခါ ေသြးျပန္စစ္ေသာ္လည္း ေတြ႔ေနပါေသးသည္တဲ့။ အသိဆရာမ တေယာက္ကေတာ့ သူ႔ဘာသာသူ ေပ်ာက္သြားလိမ့္မယ္တဲ့။ ေဆးလိမ့္ပတ္လည္ေအာင္ ေစာင့္လုိက္ပါတဲ့။ ဘာဆက္လုပ္ရမလဲခင္ဗ်ာ။ ေနာက္တႀကိမ္ ထပ္စစ္လုိ႔ေတြ႔ရင္ ဘာဆက္လုပ္ရမလဲ မသိေတာ့လုိ႔ပါ။
၂။ ဆရာ သမီးအမည္က ႕႕႕႕႕ ပါ။ အသက္က ၃၈ ႏွစ္ပါ။ VDRL နဲ႔ TPHA စစ္ရင္ ဘယ္ဟာကုိ အရင္စစ္ရမလဲ။
၃။ သမီးက ၂ဝ၁၂ ေလာက္က အသက္က ၂၇ ပါ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါ ခံစားခဲ့ရဖူးပါတယ္။ အဲ့အခ်ိန္တုန္းကေတာ့ အိမ္ေထာင္မရိွေသးပါဘူး။ ဘယ္သူနဲ႔မွလည္း အတူမေနဖူးပါဘူး။ ေသြးလွဴလွဴေနရင္းနဲ႔ ဘယ္္လိုအကူးခံရလဲေတာင္ မသိခဲ့ပါဘူး။ စျဖစ္ခါစသြးစစ္ေတာ့ VDRL 2 dilute (TPHA positive) ျပပါတယ္။ အထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ျပသခဲ့ပါတယ္။ ေဆးထိုးမယ္ေျပာေတာ့ ပင္နီဆလင္ တပတ္ ၁ လံုးနဲ႔ ၃ ပတ္တိတိ ေဆး ၃ ၾကိမ္ထိုးခဲ့ပါတယ္။ အခုအသက္က ၃ဝ၊ ကိုယ္ဝန္က ၃ လ ရိွေနပါျပီ။ ေဆးကုသမႈလုပ္ျပီး တပတ္ေနမွာ ေသြးထပ္စစ္ေတာ့ VDRL 1 dilute ဆိုျပီးပဲ ျပပါေတာ့တယ္။ အဲ့လိုနဲ႔ သမီးလည္း ေသြးကို non-reactive မျပမခ်င္း ေသြးစစ္ေသာ္လည္း ေသြးအေျဖက အခု ကိုယ္ဝန္ရိွခ်ိန္ထိ VDRL 1 dilute ဆိုျပီးပဲ ျပေနတုန္းပါပဲ သမီးလည္းအဲ့ဒါနဲ႔ ဆစ္ဖလစ္ျဖစ္တုန္းက ဆရာဝန္ကို ျပန္ျပေတာ့ ဆရာဝန္က ေျပာပါတယ္ active မျဖစ္ပါဘူး ဒါဟာ ေသြးထဲမွာတဲ့ အမာရြတ္လို ပံုစံနဲ႔က်န္ေနတာပါတဲ့ ကေလးကိုလည္း မကူးစက္နိုင္ပါဘူးတဲ့ ေဆးဝါးကုသမႈလည္းမလိုပါဘူးလို႔ OG ကိုေျပာခိုင္းပါတယ္ dilute ေတြ တက္လာရင္သာ ေဆးကုသမႈလုပ္ရမွာပါတဲ့၊ 1 dilute နဲ႔ 2 dilute ဆိုတာက ဘာမွမျဖစ္ပါဘူးတဲ့၊ ကြာဟမႈ သိပ္မရိွပါဘူးတဲ့၊ ေဆးမွတ္တမ္းေတြကိုသာ ေသခ်ာသိမ္းထားပါ OG ကိုေျပာပါတဲ့။ အိမ္ေထာင္မက်ခင္က အမ်ိဳးသားကို ေသြးစစ္ေတာ့ non-reactive လို႔ပဲျပပါတယ္။ ေဆးကုသမႈလုပ္ခဲ့သားနဲ႔ non-reactive က ဘယ္အခ်ိန္မွာ ျပနိုင္ပါသလဲဆရာ။ သမီးရဲ့ ကေလးကို VDRL 1 dilute or 2 dilute ဆိုတာျပေနေသးေတာ့ ကူးစက္နိုင္ပါသလား။ ေဆးေသာက္ဖို႔ေရာ လိုအပ္ပါသလားဆရာ။ သမီးရဲ့ ေဆးကုသမႈကေရာ ျပည့္စံုလံုေလာက္ခဲ့ပါသလားဆရာ။ သမီးကေလးကို ကူးစက္မွာလည္း စိုးရိမ္တယ္ဆရာ။ ဆစ္ဖလစ္ျဖစ္တုန္းက ေဆးကုသမႈမွတ္တမ္းကိုလည္း ဆရာ့ဆီ ပူးတြဲတင္ျပေပးပါမယ္။
၄။ ဆရာရွင့္ သမီးသိခ်င္တာတခုကို ေျပာျပေပးေစလိုပါတယ္။ RPR (VDRL) ေရာဂါအေႀကာင္းနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး positive ရွိေနတဲ႔သူက ဘယ္လိုကူးစက္နိုင္တယ္၊ ဘယ္လိုကုလို႔ရတယ္၊ အရွင္းေပ်ာက္နိုင္လား အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ႀကာလဲ ဆိုတာကို စံုလင္စြာသိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။
၅။ ကာလသားေရာဂါပိုး စစ္တယ္ဆိုရင္ ဂႏို၊ စစ္ဖလစ္တို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ပိုးေတြကို စစ္တာလားခင္ဗ်ာ။ အေျဖက မရွိဘူးဆ္ိုေပမယ့္ ပိုးက ေအာင္းေနတတ္ပါသလား။ အမ်ိဳးသားမ်ားဆီးေအာင့္ျခင္းအရ အမ်ိဳးသမီးမွာ ဘာမ်ားျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲ။
၆။ ကၽြန္ေတာ့္ေရာဂါကို ေဆးခန္းသြားျပၾကည့္တယ္။ အရင္ဆုံး ေဆးစစ္ပါတယ္။ ေဆးထပ္စစ္လုိက္ေတာ့ VDRL မွာ WR ဆုိၿပီး ေရးထားပါတယ္။ သူေျပာတာေတာ့ သိပ္မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာတယ္။ အဲဒါဘာကို ေျပာတာဘဲ။ ၿပီးေတာ့ TPHA ကို စစ္တာလို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ အဲဒီ TPHA ကေတာ့ Plus ပါ။ သူကေျပာတယ္ အဲဒီ TPHA က အေပါင္းျပၿပီးရင္ ေနာက္ ဘယ္အခ်ိန္ျဖစ္ျဖစ္ အဲဒါကို ထပ္စစ္ရင္ အေပါင္းပဲျပေတာ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေရာဂါေပ်ာက္သြားလည္း အေပါင္းပဲ ျပတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ သိခ်င္လို႔ပါ။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေဆးထုိးမလား၊ ေဆးေသာက္မလား ဆုိၿပီး ေမးတယ္။ အဲဒါက ေဆးေသာက္ရုံနဲ႔ ေပ်ာက္ႏုိင္သလား။ ေဆးနာမည္ေမးၾကည့္ေတာ့ Doxycycline (100 mg) တဲ့။ အဲဒီေဆးရဲ႕ အစြမ္းအာနိသင္က ဘာလဲ။
ကာလသားေရာဂါဆိုတာ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါကိုဆိုလိုတယ္။ ေမးခြန္း (၆) ခုမွာ အမ်ိဳးသား-အမ်ိဳးသမီး (၃) ေယာက္စိ။ ဂႏိုအပါအဝင္တျခားအဲလိုေရာဂါေတြကို လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါမ်ားလို႔ေခၚတယ္္။ ေဆးစစ္တာက တမ်ိဳးျခင္းကို စစ္တယ္။ စံုတြဲတခုမွာ တေယာက္မွာေရာဂါရွိေနရင္ ေနာက္တေယာက္ကို ကူးစက္မယ္။
VDRL နဲ႔ TPHA ေတြက (ဆစ္ဖလစ္) ေရာဂါ အတြက္ စစ္တာေတြပါ။ VDRL အေပါင္းလကၡဏာ ျပတိုင္းေတာ့ ဒီေရာဂါ ရွိတာလို႔ အားလံုးကိုမေျပာႏိုင္ပါ။ ထပ္ျပီး Treponema Pallidum Haemagglutination (TPHA) test ဆက္စစ္ပါမယ္။ သူပါ (ေပါေဇးတဖ္) ျဖစ္ရင္ (ဆစ္ဖလစ္) ရွိတာ ေသခ်ာတယ္။ RPR ဆိုတာ rapid plasma regain ျဖစ္ပါတယ္။ ဆစ္ဖလစ္ကိုစစ္တာပါပဲ။ အင္တီေဘာ္ဒီကိုစစ္တာပါ။ သိပ္ေစာေနရင္၊ သိပ္ေနာက္က်ရင္ မွားတဲ့အႏုတ္ ျပႏိုင္တယ္။ အေပါင္းျပရင္လဲ ပိုေသခ်ာတဲ့နည္းကိုဆက္လုပ္ရပါမယ္။ FTA-ABS နည္းနဲ႔ ဆစ္ဖလစ္နဲ႔ ဒီေရာဂါမဟုတ္တာကို ခြဲျခားႏိုင္တယ္။
Benzathine penicillin G 2.4 million units IM ၏၇ ရက္တပါတ္ ၁ လံုးနဲ႔ ၃ ပါတ္ ထိုးရင္ ေပ်ာက္ပါတယ္။ ဆစ္ဖလစ္အတြက္ ပဌမတန္းေဆးအျဖစ္ သတ္မွတ္တယ္။ Broad spectrum antibiotics နဲ႔ 2.4 MU benzathine penicillin ေဆးေပးထားသူေတြမွာ ကြာျခားမႈမရွိတာေတြ႔ရတယ္။ 4.8 MU benzathine penicillin နဲ႔ procaine penicillin ေဆးေပးသူေတြမွာ ရလဒ္ပိုေကာင္းၾကတယ္။
ေကာက္ခ်က္
VDRL test စမ္းနည္းဟာ ေဆးကုသမႈရသူေတြကို ေနာက္ပိုင္းဆက္ေလ့လာဖို႔ သံုးသင့္တဲ့နည္းျဖစ္တယ္။ ေဆးကုတာ ေစာေလေကာင္းေလျဖစ္တယ္။ Benzathine penicillin မ်ားမ်ားနဲ႔ Procaine penicillin ေဆးေပးရင္ Seroconversion ေခၚေသြးရည္ၾကည္ စစ္ေဆးတာကို နဂိုအေနေရာက္ေစဘို႔ ပိုျမန္ေစတယ္။
Doxycycline နဲ႔ Tetracycline ေဆးေတြဟာ Primary syphilis ဆစ္ဖလစ္ျဖစ္စအတြက္ Benzathine Penicillin G ထိုးေဆးလိုဘဲ အက်ိဳးတူျဖစ္ေစတယ္လို႔ ၂ဝဝ၈ ေအာက္တိုဘာလထုတ္ American Journal of Medicine မွာ ေရးလိုက္ပါတယ္။ ပနယ္စလင္ မတည့္သူေတြအတြက္ အလြန္ေကာင္းတဲ့သတင္း ျဖစ္ပါတယ္။
လူနာ ၄၄၅ ဦးထဲက ၄၂ဝ ဦးကို ပနယ္စလင္ တလံုးထဲထိုး၊ ၂၅ ဦးကို Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ Tetracycline 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေပးျပီး ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္တာ အားလံုးအတူတူနီးပါ။ ပနယ္စလင္ထိုးသူထဲက ၉၇႕၄% နဲ႔ စားေဆးေပးသူ ၁ဝဝ% တို႔မွာ ေပ်ာက္ကင္းၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။
Doxycycline (ေဒါက္ဆီဆိုက္ကလင္း) ေဆးကို (ကလာမိုင္ဒီးယား) က်ားအေစ့ေရာင္၊ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြ၊ ဝက္ျခံ၊ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ၊ သြားဖံုးေရာင္၊ ႏူမိုးနီးယား၊ (လိုင္မ္း) ေရာဂါ၊ အေရျပားအနာ၊ ေဒါင့္သန္းေရာဂါေတြအျပင္ (တိုက္ဖတ္စ္) ေရာဂါ၊ ကာလဝမ္းေရာဂါ၊ (ဘရူဆယ္လိုးဆစ္) တိရစၧာန္-လူ ကူးစက္ေရာဂါ၊ (ရစ္က္ဆီရယ္-အင္ဖက္ရွင္) ေရာဂါ၊ (က်ဴ) အဖ်ား၊ မ်က္ခမ္းစပ္ေရာဂါ၊ မ်က္စိနာ၊ ဝမ္းကိုက္ေရာဂါေတြအတြက္ သံုးတယ္။ ငွက္ဖ်ား ကာကြယ္ဘို႔ပါ သံုးႏိုင္တယ္။ ကူးစက္ေရာဂါအမ်ားစုအတြက္ တခါေသာက္ 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္ေပးတာမ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ကို 200 mg စေပးျပီး၊ ေနာက္ ေလွ်ာ့ေပးတယ္။ ေလထဲကရတဲ့ ေဒါင့္သန္းေရာဂါဆိုရင္ ရက္ ၆ဝ ၾကာေပးတယ္။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ = ဝမ္းပ်က္၊ ေမြးလမ္း-စအို-အေရျပားယား၊ ပါးစပ္နာ၊ ေခါင္းကိုက္၊ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း၊ အေရျပား အနီထြက္၊ အပိန္႔ထြက္၊ အသက္ရွဴခက္။ ေနေလာင္၊ မ်က္စိ-အေရျပားဝါ၊ ဆီးနီ၊ ဝမ္းအေရာင္ေပ်ာ့၊ အစားပ်က္၊ အန္ခ်င္၊ အစာမေက်၊ ဗိုက္နာ၊ အားယုတ္၊ စိတ္မၾကည္၊ ဆီးနဲ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြကို မေပးပါ။ အထဲက ကေလးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ သြားေတြ အေရာင္မလွျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြရဲ႕ သတၲိကိုလဲ ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။
Demeclocycline, Minocycline, Tetracycline ေဆးေတြနဲ႔တူလို႔ တမ်ိဳးကိုမတည့္ရင္ သူ႔ကိုလဲ မတည့္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိေနရင္ သတိထားရမယ္။ အသက္ ၈ ႏွစ္ေအာက္ကေလး မေပးတာေကာင္းတယ္။ Antacids, Anticoagulants, Carbamazepine, Penicillin, Phenobarbital, Phenytoin, Vitamins, Calcium, Iron, Magnesium ေဆးေတြနဲ႔ အခ်ိ္န္ျခာျပီး ေသာက္တာေကာင္းတယ္။ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ အသည္းေရာဂါရွိရင္ သတိနဲ႔ေပးရမယ္။ ေနေရာင္ကို ေရွာင္ေနတာ ေကာင္းတယ္။
ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါစမ္းသပ္နည္း VDRL titres ကို ၁၉၇၆ ကေန ၁၉၈၁ အထိ အိႏၵိယစစ္တပ္ထဲမွာလုပ္ခဲ့တယ္။ အေပါင္းျပသူေပါင္း ၃၁၈၃ ေယာက္ကို ေဆးေပးနည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေပးျပီးေနာက္ လေပါင္း ၃ဝ ၾကာေလ့လာခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ၁၅၃၂ ေယာက္ကို အေသအခ်ာလုိက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။
ေဆးကုသျပီးေနာက္ ၆ လ မွာ
Primary ပထမအဆင့္ = 16.47%၊
Secondary ဒုတိယဆင့္ = 27.56%၊
Early latent ေနာက္ပိုင္းေစာတဲ့အဆင့္ = 18.95%
ေဆးကုသျပီးေနာက္ ၁၂ လမွာ
Primary ပထမအဆင့္ = 11.38%
Secondary ဒုတိယဆင့္ = 17.25%
Early latent ေနာက္ပိုင္းေစာတဲ့အဆင့္ = 15.79%
ေဆးကုသျပီးေနာက္ လ ၃ဝ အၾကာမွာ
Primary ပထမအဆင့္ = 6.60%
Secondary ဒုတိယဆင့္ = 8.39%
Early latent ေနာက္ပိုင္းေစာတဲ့အဆင့္ = 11.58%
ေဆးကုသျပီးေနာက္ ၆ လ အၾကာမွာ လူနာ ၁၁၇၃ ေယာက္ကို CSF ခါးရိုးဆစ္အရည္စစ္ေဆးေတာ့ ၁ ေယာက္မွာ VDRL reactivity ရွိတာေတြ႔ရျပီး လေပါင္း ၃ဝ အၾကာမွာ ၁၁၈၈ ေယာက္ထဲမွာ ၂ ေယာက္ေတြ႔ရတယ္။
ဆစ္ဖလစ္ေဆးကုသျပီးေနာက္စစ္ေဆးျခင္း ေနာက္သုေတသနတခု
ဆစ္ဖလစ္ကို ေဆးကုသမႈခံယူျပီး ေဆးျပန္စစ္ရင္ ပဌမအဆင့္ဆစ္ဖလစ္ဆိုသူေတြက ေနာက္ ၁၂ လေနမွသာ အႏုတ္ျပမယ္။ ဒုတိယဆင့္ျဖစ္ခဲ့သူေတြက ေနာက္ ၂၄ လေနမွသာ ေဆးျပန္စစ္ရင္ အႏုတ္ျပမယ္။ ေရာဂါ ကူးစက္ခံရတဲ့ေနာက္ ေဆးျမန္ျမန္ကုသူေတြက ေဆးပါတ္လည္ျပီးေနာက္ ေဆးျပန္စစ္လို႔အႏုတ္ျပတာ ေစာမယ္။ ၃ လကေန ၆ ေလေနလို႔ျပန္စစ္တဲ့အခါ 4-fold decrease in titer နည္းတာဆိုရင္ အလားအလာေကာင္းတာကိုျပတယ္။ အဲလိုအေျဖကိ္ု ဆစ္ဖလစ္ ပဌမဆင့္နဲ႔ ဒုတိယဆင့္လူနာေတြမွာ ေဆးကုသျပီးေနာက္ ၃ လကေန ၆ လဆိုရင္ျဖစ္မယ္။ Early latent syphilis တတိယအဆင့္ ဆိုရင္ ၁၂ လေနမွသာျဖစ္မယ္။ Late syphilis ေနာက္ပိုင္းက်ေနတဲ့ဆစ္ဖလစ္ ဆိုရင္ <1:8 br="">
Dr. တင္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
