ေသြးတိုးေရာဂါအေၾကာင္း သိမွတ္ဖြယ္ရာအျဖာျဖာ

ကမၻာတစ္ဝန္း လူသန္းေပါင္း တစ္ေထာင္မွာ ေသြးတိုးေရာဂါ ခံစားေနၾက ရၿပီး ႏွစ္စဥ္ ၇ဒသမ၁ သန္း ေသဆံုး ေစပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ေသြးတိုးေရာဂါ ခံစားေနရသူ ဦးေရဟာ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ပို၍ျမင့္တက္လာ ေနေၾကာင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ စစ္တမ္းမ်ားမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လည္းကြၽမ္းက်င္ေဆးပညာရွင္ မ်ား ကေသြးတိုးေရာဂါကိုတိတ္တဆိတ္ လူသတ္သမား(Silent Killer)လို႕ တင္စားေခၚေဝၚၾကပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါဟာအခ်ိန္အခါမေရြး၊ရာသီဥတုမေရြးျဖစ္တတ္တဲ့
 ေရာဂါအမ်ိဳးအစားျဖစ္ကာအပူအေၾကာင္းခံ၍ေသြးတိုးျခင္း၊အေအးအေၾကာင္းခံ၍ေသြးတိုးျခင္းနဲ႔ အပူအေအးႏွစ္ပါးၿပိဳင္၍ ေသြးတိုးျခင္းဆိုၿပီးေသြးတိုးေသြးတက္ေရာဂါသံုးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ေသြးေပါင္ တိုင္းမည္ဆိုပါက (၁) မတိုင္းမီနာရီဝက္အတြင္း အစာစားျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ ျခင္းႏွင့္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္းမလုပ္ ပါႏွင့္၊ (၂) ဝမ္းနည္း ဝမ္းသာစိတ္လႈပ္ရွားခ်ိန္တြင္မတိုင္းပါႏွင့္၊ (၃) မတိုင္းမီ၁ဝမိနစ္ခန္႔ကိုယ္ေရာစိတ္ ပါ ေျဖေလွ်ာ့အနားယူပါ၊ (၄) လက္ေမာင္း ပတ္ေလအိတ္ႏွင့္ႏွလံုးကိုေရျပင္ညီတစ္တန္းတည္းရိွေနပါေစ၊(၅)တိုင္းေနစဥ္ျငိမ္ျငိမ္ေနပါ၊ စကားမေျပာပါႏွင့္၊မလႈပ္ပါႏွင့္။ ေသြးတိုးေရာဂါအဆင့္ ေသြးဖိအားကို မီလီမီတာ မာက်ဴရီယူနစ္ျဖင့္တိုင္းတာၿပီး ႏွလံုးၾကြက္သား ညႇစ္ထုတ္စဥ္ ေသြးေၾကာအတြင္းျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဖိအားကို အေပၚေသြးဟုေခၚၿပီး ႏွလံုးၾကြက္သား မူလအတိုင္း ျပန္ ဆန္႔စဥ္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ဖိအားကို ေအာက္ေသြးဟု ေခၚပါတယ္။ အသက္(၁၈)ႏွစ္ႏွင့္အထက္လူႀကီး မ်ားအားလံုး၏ ေသြးဖိအားအေျခ အေနကို(က)ပံုမွန္ေသြးဖိအား၊ (ခ) ပံုမွန္ထက္ျမင့္မားၿပီးေသြးတုိးမဟုတ္ သည့္အေျခအေန၊(ဂ)အဆင့္ (၁)ေသြးတိုးေရာဂါ၊(ဃ)အဆင့္ (၂)ေသြးတိုးေရာဂါဟူ၍ အပိုင္း (၄) ပိုင္းခြဲျခားသတ္မွတ္ေလ့ရွိပါ တယ္။ (က) အေပၚေသြး ၁၂ဝ ေအာက္ႏွင့္ေအာက္ေသြး၈ဝေအာက္ က ပံုမွန္ေသြးဖိအားျဖစ္ပါတယ္။ (ခ)အေပၚေသြး ၁၂ဝမွ၁၃၉ၾကား ႏွင့္ေအာက္ေသြး ၈ဝမွ ၈၉ၾကား က ပံုမွန္ထက္ျမင့္မားၿပီး ေသြးတုိး မဟုတ္ေသးတဲ့အေျခအေနလို႕ယူ ဆေလ့ရွိပါတယ္။(ဂ)အေပၚေသြး ၁၄ဝမွ၁၅၉ၾကားႏွင့္ ေအာက္ေသြး ၉ဝမွ၉၉ၾကားကိုေတာ့ ေသြးတိုး ေရာဂါအဆင့္(၁) အျဖစ္သတ္မွတ္ ပါတယ္။(ဃ)အေပၚေသြး ၁၆ဝ ႏွင့္အထက္၊ ေအာက္ေသြး ၁ဝဝႏွင့္ အထက္ကေသြးတိုးေရာဂါအဆင့္ (၂)ျဖစ္ကာ စိုးရိမ္ရပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါလကၡဏာမ်ား ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူေတြရဲ႕ပ်မ္း မွ်သံုးပံုတစ္ပံုခန္႔မွာ မည္သည့္ လကၡဏာမ်ားေထြေထြထူးထူးမျပ တာေၾကာင့္ မိမိကိုယ္မိမိ ေသြးတိုးေနမွန္းေတာင္မသိၾကပါဘူး။ လူအမ်ားစုမွာျဖစ္တတ္တဲ့ ေရာဂါအစလကၡဏာမ်ားေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ဇက္ေၾကာတက္ျခင္း၊ မူးေဝျခင္း၊ အသက္႐ွဴျမန္လာျခင္း၊ အျမင္ေဝ ဝါးလာျခင္း၊ နားအူျခင္း၊ မ်က္ႏွာ ေရာင္အမ္းျခင္း၊ ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံ ျခင္း၊ မ်က္ခြံမို႕အစ္ျခင္း၊ ေလးလံထိုင္းမိႈင္းျခင္းေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။အမ်ိဳးသမီးမ်ားဓမၼတာရာသီလာေန စဥ္မွာလည္းေသြးဖိအားတိုးတတ္ပါတယ္။ (ေသြးတိုးေရာဂါရဲ႕ သေဘာသဘာဝဟာ ေရာဂါစျဖစ္ၿပီဆိုတာႏွင့္ဆက္တိုက္ ေသြးတိုးသြားဖို႕သာရိွပါတယ္။
 ျပန္ေကာင္းသြားစရာအေၾကာင္းမရိွပါ။ေရာဂါ လကၡဏာေပၚသည္ႏွင့္မေပၚသည္ သာျဖစ္ ပါတယ္။ေသြးတိုးက် ေဆးအမ်ိဳးအစားဟာအျခားေသာ ပဋိဇီဝအကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား ကဲ့သို႔ေသာက္သံုးသူ ကို ေဆးယဥ္သြားျခင္း(ေဆးမတိုးျခင္း)မ်ိဳးလံုးဝမျဖစ္ေစပါဘူး။ဒါေၾကာင့္ မိမိသေဘာျဖင့္လကၡဏာေပၚလွ်င္ေဆးေသာက္မည္၊ မေပၚလွ်င္ေဆး မေသာက္ဘဲေနတာမ်ိဳးမျပဳသင့္ပါ ဘူး။ မည္သည့္ေရာဂါလကၡဏာ မွ်မျပဘဲႏွင့္လည္းေသြးတိုးေရာဂါ ဆိုးဆိုးရြားရြား ရိွေနႏိုင္တာကို သတိျပဳပါ)
ဒါေတြေၾကာင့္လည္းေသြးတိုးႏိုင္ ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူေတြရဲ႕ ၉ဝ-၉၅ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔မွာအေၾကာင္း ရင္းတိတိက်က်မသိရဘဲေသြးတိုး ေနၾကၿပီး က်န္၅-၁ဝရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔ကခႏၶာကိုယ္တြင္းေရာဂါတစ္မ်ဳိး မ်ဳိးစြဲကပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ေသြးတိုး ေရာဂါခံစားရလာပါတယ္။အထူး သျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါအမ်ိဳး မ်ိဳး၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊ သိုင္း႐ိြဳက္ေဟာ္မုန္းအထြက္လြန္ ကဲေသာေရာဂါ၊ Cocaineç Cy-closporinç Erythropoietinç Adrenergic စတဲ့ ပဋိဇီဝေဆးမွီဝဲ ေသာက္သံုးရျခင္း၏ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေသြးတိုးျခင္း၊အရက္အလြန္အကြၽံ ေသာက္သံုးျခင္းႏွင့္ ပူျပင္းေသာ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္ အခ်ိန္ၾကာ ျမင့္စြာသြားလာရျခင္းစသည့္ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္လည္း ေသြးတိုးေရာဂါျဖစ္လာရပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ဳိးမ်ား (၁)ေသြးတိုးေရာဂါေၾကာင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာမ်ားမာေက်ာက်စ္ လ်စ္လာၿပီးႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ျခင္း(သို႕မဟုတ္) ပိတ္ဆို႔ျခင္း၊ႏွလံုး ၾကြက္သားမ်ားထူထဲလာျခင္း၊ႏွလံုး ညႇစ္အားေလ်ာ့နည္းလာျခင္း စသည့္ႏွလံုးေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ လာႏိုင္ပါတယ္။ (၂)ေသြးတိုး ေၾကာင့္ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာပိတ္ ျခင္း၊ ေသြးေၾကာေပါက္ျခင္းျဖစ္ လာကာ ထိုမွတစ္ဆင့္ ေလျဖတ္ ေလငန္းေရာဂါျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ (၃) ေသြးတိုးေရာဂါ နာတာရွည္ လာပါကေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးသြား ၿပီး ဆီးထဲေသြးပါျခင္း၊ ဆီးဆိပ္တက္ျခင္းမ်ားျဖစ္လာပါတယ္။ (၄)ေသြးတိုးေရာဂါျပင္းထန္မႈေၾကာင့္ မ်က္စိတြင္းရွိ မ်က္ၾကည္လႊာႏွင့္ ေသြးေၾကာမ်ား ထိခိုက္ပ်က္စီးျပီး အျမင္အာ႐ံုထိခိုက္ယိုယြင္းသြား ႏိုင္ပါတယ္။ (၅) ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိသူမ်ားက ေသြးဖိအားကို 140/90 mmHg ထက္မေက်ာ္လြန္ ေအာင္ထိန္းထားသင့္ၿပီးဆီးခ်ဳိႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိ သူမ်ားအေန ျဖင့္ေသြးဖိအားကို 130/80 mmHg ေအာက္ရွိေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဘဝေနထိုင္နည္းပံုစံ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အဝမလြန္ေစရန္ ထိန္းသိမ္းထားရမွာျဖစ္လို႕ Body Mass Index(BMI) ကို ၁၈ဒသမ၅ မွ ၂၄ဒသမ၅ အတြင္း ရွိေနပါေစ။လမ္းျမန္ျမန္ေလွ်ာက္ျခင္း၊စက္ဘီးစီးျခင္း၊ေရကူးျခင္းစတဲ့ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ့က်င့္ခန္းကို တစ္ေန႔မိနစ္၃ဝပံုမွန္လုပ္ေပး ပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း၊ ေသာကမ်ားျခင္း၊ေဒါသအမ်က္ထြက္ျခင္း တို႕က ေသြးတိုးေစႏိုင္တာ ေၾကာင့္ အတတ္ႏိုင္ဆံုးစိတ္ေအးခ်မ္းသာစြာေနထိုင္ပါ။တရားမွတ္ပါ။ေယာဂက်င့္ပါ။ အိမ္ေမြးတိရစၧာန္ေခြး၊ ေၾကာင္ေလးမ်ားျဖင့္အခ်ိန္ေပး၍ ေနပါ။ အိပ္ေရးမဝျခင္းကလည္း ေသြးတိုးေစႏိုင္ပါတယ္။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္အစားအစာမ်ား သစ္သီးဝလံ၊ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္မ်ား၊ အဆီထုတ္ထားတဲ့ ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားကိုမ်ားမ်ားစားပါ။ဆား(ဆိုဒီယမ္)ပမာဏ ပါဝင္မႈနည္းတဲ့အစားအစာမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ပါ။ အရသာေကာင္းေစ ရန္ ျပဳျပင္ထားေသာအစားအစာ မ်ားႏွင့္အသင့္ စားအစားအစာအထုပ္ ေတြမွာလည္း ဆားပါဝင္မႈမ်ား လို႕သတိျပဳပါ။ ငါးမ်ားမ်ားစား ပါ။ အဆီပါဝင္မႈမ်ားတဲ့အနီေရာင္ အသားမ်ားႏွင့္ ၾကက္၊ ဘဲ အေရခြံ မ်ားကိုေရွာင္ပါ။ကိုလက္စထေရာ မ်ားတဲ့အဆီအဆိမ့္၊ အခ်ဳိမ်ားကို ေရွာင္ပါ။ အရက္အလြန္အကြၽံ ေသာက္သံုးျခင္းက ေသြးတိုးေစ တတ္သျဖင့္ အထူးေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
ေသြးတိုးေရာဂါေပ်ာက္ျမန္မာ့ေဆး နည္းတိုမ်ား (၁) ဒန္႔သလြန္႐ြက္ကို ေရစင္ ေအာင္ေဆးၿပီးေထာင္းကာအရည္ ညႇစ္ယူၿပီးလက္ဖက္ရည္ဇြန္းႏွစ္ဇြန္း ခန္႔ေသာက္ ေပးျခင္းျဖင့္ ခ်က္ခ်င္း သက္သာသြားေစပါတယ္။ ဒန္႔သလြန္ရြက္ဟင္းခါးရည္ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။ (၂)သံပရာသီး အေစ့ငါးေစ့ ခန္႔ဝါးစားလိုက္တဲ့အခါေသြးတိုး ခ်က္ခ်င္းသက္သာသြားပါလိမ့္ မယ္။သံပရာပင္၏အေခါက္ကို ေဆးေၾကာၿပီး ေရႏွင့္ေသြး၍ေသာက္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္သံပရာသီး တစ္လံုးကိုအလယ္မွထက္ျခမ္း လွီးကာ ေရေႏြးအပူခ်ိန္ ၇၅ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ထဲသို႔ ၄၅မိနစ္ခန္႔ ထည့္ၿပီးယင္းျပဳတ္ရည္ကိုေသာက္ သံုးပါက တစ္ခဏအတြင္းေသြး တိုးက်ေစပါတယ္။(၃) ျမင္းခြာ ရြက္ကိုအရည္ညႇစ္ေသာက္ျခင္း၊ သုပ္စားျခင္း၊ဟင္းခါးခ်က္ေသာက္ ျခင္းျဖင့္ေသြးတိုးက်ေစပါတယ္။ (၄) ဧကရာဇ္ပင္၏အရြက္ႏွင့္ အျမစ္တို႔ကို အရည္ညႇစ္၍ တစ္ေန႔ သံုးၾကိမ္ေသာက္ေပးပါ။ (၅) ဗာဒံ ႐ြက္အႏုသံုး ေလး႐ြက္ခန္႔ ကို ေရစင္ေအာင္ေဆးၿပီး ငါးမိနစ္ခန္႔ ျပဳတ္၍ေသာက္ေပးပါ။တစ္ေန႔ ကို လက္ဖက္ရည္ခြက္သံုးခြက္ခန္႔ ေသာက္ေပး ျခင္းျဖင့္ရက္သတၱပတ္ အတြင္းမွာပင္ေသြးတိုးေရာဂါ သက္သာသြားပါလိမ့္မယ္။အထူး သတိျပဳရန္မွာ ဗာဒံ႐ြက္ျပဳတ္ရည္ ကို အလြန္အကြၽံေသာက္ပါက ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္ပါတယ္။(၆) ၾကက္ သြန္ျဖဴဥတစ္လံုးအမ်ိဳးအစားကို ထမင္းစားတဲ့အခါတိုင္း သံုးလံုး မွ ငါးလံုးအထိစားေပးပါက ေသြးေပါင္တက္ျခင္းကိုက်ေစသလိုေသြး ေပါင္က်ေနသူကိုလည္း
 ျပန္လည္ေသြးညိဳေပးႏိုင္ပါသည္။

ေပါက္ေပါက္
The Union Daily
http://uniondaily.net/News/DetailView.aspx…